Min jagħmel bħal ħaddieħor ftit li xejn jiżgarra.
Kategorija: l-annimali
It-trill / il-majjal ixtrih fix-xhur tal-erre.
It-trill/il-majjal ikun tajjeb biss fix-xhur li m’għandhomx l-ittra “r” fihom (= Mejju, Ġunju, Lulju u Awwissu).
It-tiġieġa tbid fejn tiekol in-nuħħala.
Kulħadd irid iwieġeb ta’ għemilu, kemm fit-tajjeb kif ukoll fil-ħażin.
It-tiġieġa li tqaqi hi dik li tbid.
L-affarijiet mhux bil-kliem biss, iżda bil-fatti wkoll.
It-tiġieġa hi u tixrob tiżżi ħajr ‘l Alla.
Il-ħolqien kollu huwa rikonoxxenti għal dak li tah Alla.
It-tiġieġa fejn tiekol in-nuħħala tmur tbidha l-bajda.
Kulħadd irid iwieġeb ta’ għemilu, kemm fit-tajjeb kif ukoll fil-ħażin.
It-tagħlim fil-kbar bħall-qris fil-ħmar.
Meta tkun għadek żgħir, moħħok ikun iżjed frisk u titgħallem malajr. Meta tikber, il-moħħ jitgħallem iżjed bil-mod.
Is-sinjur imutulu t-tfal u l-fqir imutlu l-ħmar.
Dari min ma kellux flus u kien imutlu l-ħmar, kienet xi ħaġa kbira – daqslikieku mietlu tifel. Normalment, is-sinjuri kienu jmutulhom it-tfal.
Is-simna sabiħa f’debba, aħseb u ara f’xebba.
Tfajla mibruma hija tfajla sabiħa.
Is-silla kibret u l-ħmar tiegħi ma jsibx jirgħa.
Għal xi nies sfortunati, ta’ madwarhom ifuru bil-ġid u huma jibqgħu b’xejn.
Ir-ragħa fil-ġbiż ma jsemminx.
Jekk fl-għalqa ma jkunx hemm ħaxix, il-bhejjem ma jkollhomx fejn jirgħaw u jismnu. Ġbiż tfisser għalqa li tkun diġà nħartet.
Ir-raba’ tax-xtut bħal-leħja tal-utut.
L-għelieqi ta’ ħdejn il-baħar ftit li xejn ikunu għammiela. Utut tfisser bdabad.
In-nwar tal-bajtar jimla l-qolla bl-aħjar għasel.
L-għasel tan-naħal li jkun mar fuq il-fjuri tal-bajtar ikun tajjeb ħafna.
In-nies tal-art sriep tal-art.
Il-bdiewa, bħas-sriep, jitwieldu u jmutu fl-għalqa għax dik ħajjithom.
In-nemla mara bieżla u n-naħla raġel għaqli.
Jekk il-mara tkun bieżla daqs nemla u r-raġel ikun għaqli daqs naħla, il-familja tkampa sew.
In-naspla saret u ċ-ċawla taret.
Meta ċ-ċawl ipassi, dan ifisser li jkun sar in-naspli wkoll.
In-naħal jaħdem u r-reġina tieħu l-ġieħ.
Il-ħaddiema jaħdmu u jbatu u ta’ fuqhom igawdu l-frott ta’ xogħolhom.
In-naħal issibu fejn hemm l-għasel.
Fejn hemm il-ġid kulħadd irid biċċa.
Imxi għal atar il-fenek u ssiblu l-bejta.
Biex issolvi problema darba għal dejjem, ara minn fejn hi ġejja. Atar huma t-traċċi.
Il-qtates għomja u l-ġrieden imeximxu.
Hemm min japprofitta ruħu mis-sitwazzjoni meta tiġih l-okkażjoni, bħall-ħaddiema li jillaxkaw malli jwarrab ta’ fuqhom.
Il-qroqqa tiġborhom il-flieles.
L-omm responsabbli minn uliedha, bħall-qroqqa li tieħu ħsieb il-flieles.
Il-qattus jaħsel wiċċu lejn fejn ikun ġej ir-riħ.
Il-qtates ikunu jafu meta jkun ġej il-maltemp għax iħossuh.
Il-qattus iħobb bil-għama u l-kelb bix-xaba’.
Il-qtates juru mħabba lejn sidhom b’mod differenti mill-klieb.
Il-qattus għandu sebat erwieħ.
Il-qattus jgħix ħajja twila għax kapaċi jaħrab il-periklu.
Il-qattus aħrax isib il-qattus dgħajjef.
Hemm min jagħmel l-arja ma’ min hu aktar dgħajjef minnu.
Qattusa għaġġelija frieħ għomja tagħmel.
Meta tieħu deċiżjonijiet bl-għaġla ma tkunx ħsibtha sew u tispiċċa tagħmel l-għażla l-ħażina.
Il-qarnita fl-aħħar iddur għal subgħajha.
Meta tkun iddisprat minn kollox tasal tagħmel biex tilħaq l-għanijiet tiegħek.
Il-qarn xieraq f’ras il-baqra.
Għandek dejjem tilbes adatt għalik. Dari kienu joqogħdu attenti li jilbsu skont il-klassi soċjali.
Il-qardiniet f’għajnejn sidu jidhru ġawhriet.
Xi nies jonfħu dak li hu tagħhom biex jippruvaw juru li huma aħjar minn ħaddieħor. Qardiniet huwa l-plural ta’ qardiena, li hija kollox barra ġawhra.
Il-qanfud, qanfud ieħor missieru.
Nirtu l-karattru tagħna mill-ġenituri tagħna, m’hemmx mod ieħor.
Il-mogħża li tirgħa mhi qatt bil-ġuħ.
In-nies beżlin dejjem isibu x’jagħmlu u jħossuhom sodisfatti.
Il-Milied bil-kappell, l-Għid bil-mantar, in-nies tiekol tajjeb u l-bhejjem tixtarr aħjar.
Meta fil-Milied tagħmel is-sħana u fl-Għid tagħmel il-kesħa, għid li għall-biedja se tkun sena tajba.
Il-mard jidħol bid-debba u joħroġ bin-nemla.
Il-mard jiġi malajr u jdum biex jgħaddi.
Il-malvizz izekzek billejl riħ Nofsinhar.
Il-ħoss li jagħmel il-malvizz (tip ta’ għasfur) jindika minn fejn ikun ġej ir-riħ.
Illum ma baqax ħmir.
Daż-żmien in-nies saru jafu minn fejn għandhom jgħaddu biex jiksbu li jridu.
Il-lejl għal-lpup.
Toħroġx tiġri barra billejl, evita l-periklu. Lpup huwa l-plural ta’ lupu.
Il-kokka lil uliedha tara l-isbaħ.
Il-ġenituri dejjem jaraw lil uliedhom bħala aħjar u isbaħ minn ulied ħaddieħor.
Il-kelb qabel ma tinbxu kun af sidu min hu.
Qabel tiksirha minn ma’ xi ħadd, qis li tkun taf min hu u sa fejn kapaċi jasal.
Il-kelb in-nagħaj idejjaq in-nies tad-dar u tal-ġar.
Superstizzjoni Maltija tgħid li l-klieb li jingħu jbassru xorti ħażina.
Il-kelb il-mutu ibża’ minnu.
Oqgħod attent minn min jidher kwiet, iżda jkollu intenzjonijiet ħżiena.
Il-kelb il-mismut kull ilma jaħsbu misħun.
Min ikun għadda minn esperjenza ħażina joqgħod iżjed attent li ma jerġax jgħaddi minnha.
Il-ħrief imutu qabel in-nagħaġ.
Il-ħajja ġieli tkun kattiva, bħal meta t-tfal imutu qabel il-ġenituri.
Il-ħmara tbul fuq l-għadira.
L-affarijiet il-ħżiena malajr jiżdiedu u jinfirxu.
Il-ħmar xi daqqiet jitla’ mal-arblu.
Anke min ma tantx hu intelliġenti kultant jissorprendina.
Il-ħmar tiegħi u nirkeb wara.
Ara li dak li hu tiegħek tgawdih int, mhux tħalli lil ħaddieħor igawdih hu minflokok.
Il-ħmar li jġorr l-inbid jixrob l-ilma.
Mit-tbatija ta’ ħaddieħor japprofittaw irwieħhom il-pampaluni.
Il-ħmar jinġabar meta ġej it-temp.
Il-ħmar jinduna li jkun ġej il-maltemp u jidħol jistkenn.
Il-ħmar jekk ma tagħmillux il-kappestru ma ssuqux.
Lil min hu injorant jeħtieġ li tiggwidah inti biex jimxu l-affarijiet.
Il-ħmar ix-xiħ issa jorqos u issa jistrieħ.
Meta nixjieħu nibdew nimirdu iżjed u nitilfu saħħitna. Jorqos tfisser izappap.
Il-ħmar il-magħlub iliegħeb.
Aktar kemm tkun f’sitwazzjoni diffiċli, aktar il-ħajja ttik mill-agħar.
Il-ħmar iwaħħal f’denbu.
Qed jgħajjar lil ħaddieħor bid-difetti tiegħu stess.
Il-ħmar il-magħkus idur għalih id-dubbien.
Aktar kemm tkun f’sitwazzjoni diffiċli, aktar il-ħajja ttik mill-agħar.
Il-ħmar ħaddmu għal rasu biex tkun taf x’jagħmel.
Tara bniedem kemm hu kapaċi meta tħallih jagħmel biċċa xogħol waħdu.
Il-ħmar denbu warajh u tiegħu ħadd ma jarah.
Id-difetti tiegħu ħadd ma jarahom.
Il-ħbar hi li l-għasfur tar u l-għoxx baqa’ battal.
Jekk ma taħtafx l-opportunità, wara jkun tard wisq. Ħbar tfisser aħbar u għoxx tfisser bejta tal-għasafar.
Il-ħanżir jistaħam f’kull għadira.
Min m’għandux prinċipji jieħu vantaġġ minn kull opportunità li jinzerta. Jistaħam tfisser iċaflas jew jgħaffeġ.
Ħalli l-ħuta tinqela b’żejtha.
In-nies ħżiena malajr isibu lil xi ħadd bħalhom li jagħmlilhom il-ħsara.
Il-ħanżir b’xaħmu jinqela.
In-nies ħżiena malajr isibu lil xi ħadd bħalhom li jagħmlilhom il-ħsara.
Il-ħanfus oqtlu biex ma jnittnekx.
Il-ħażin eħles minnu akkost ta’ kollox u oqtlu mill-għeruq. Il-ħanfus jagħmel riħa tinten biex jiddefendi ruħu.
L-għorab bi ħsieb oħrajn swied.
Ħu ħsieb l-inkwiet tiegħek u ħallik mill-inkwiet ta’ ħaddieħor.
L-għani u l-ħanżir jitwieżnu fid-debħa.
Qatt ma tista’ tkun taf eżatt kemm għandu flus xi ħadd qabel mewtu, bl-istess mod li ma tistax tkun taf kemm se ddaħħal flus minn ħanżir qabel toqtlu. Debħa hija l-qatla.
L-għana mill-għanem u l-għanem iġib il-għana, jgħid ir-raħħal.
Il-flus (= għana) jiġu mill-merħla (= għanem) u tkanta bil-ferħ (= is-sens l-ieħor ta’ għana) bis-saħħa tal-merħla, skont ir-raħħala.
Il-gendus jintrabat minn qrunu u r-raġel minn kelmtu.
Bniedem rispettabbli ma jerġax lura minn kelmtu, għax li jkun qal ikun qalu b’intenzjoni.
Il-fqir sal-klieb jagħrfuh u jinbħu għalih.
Mill-ewwel tinduna li xi ħadd fqir minn ilbiesu.
Il-fart la jismen oqtlu.
Meta annimal jismen biżżejjed oqtlu u taħlix iżjed flus fuqu, bl-istess mod li meta tlesti xi ħaġa tkomplix taħli ħin fuqha.
Il-fart jintrabat minn qrunu u r-raġel minn kelmtu.
Bniedem rispettabbli ma jerġax lura minn kelmtu, għax li jkun qal ikun qalu b’intenzjoni.
Il-far il-mintuf issibu mixgħuf.
Min ikun għadda minn esperjenza ħażina joqgħod iżjed attent li ma jerġax jgħaddi minnha. Mixgħuf tfisser għandu xogħfa.
Il-ħmar ħaddmu għal rasu biex tkun taf x’jiswa.
Tara bniedem kemm hu kapaċi meta tħallih jagħmel biċċa xogħol waħdu.
Il-bidwi jew ir-ragħaj l-ewwel għana tad-dinja.
Xogħol il-bidwi u r-ragħaj huma fost l-ewwel xogħlijiet li bdew jeżistu għall-għajxien tal-bniedem.
Il-bhima tar-refgħa hija nofs il-merħla.
Il-merħla tmur tajjeb skont ir-razza u s-saħħa tal-bhima tar-refgħa (dik li tgħammar).
Il-bhima biex tiflaħ tiġri trid tkun qiegħda għall-mergħa u għall-moxt.
Biex tikkompeti fit-tiġrija tal-bhejjem trid tieħu ħsiebhom sew: titmagħhom u tomxtilhom.
Il-bhejjem ta’ filgħodu tihom tibna ħa joqogħdu.
Il-ħmura ta’ matul il-ġurnata huwa sinjal li ġej il-maltemp, jiġifieri daħħal il-bhejjem ġewwa u stkenn.
Il-beċċun qatt ma żaqq lil ommu.
Ir-rwol tal-ġenituri huwa li jieħdu ħsieb it-tfal.
Il-beċċun jolqot il-ħabba.
Kulħadd jaf xi jrid, u jagħmel minn kollox biex jiksbu. Il-ħabba hija biċċa ikel.
Il-barri jintrabat minn qrunu u l-bniedem minn kelmtu.
Bniedem rispettabbli ma jerġax lura minn kelmtu, għax li jkun qal ikun qalu b’intenzjoni.
Il-bard ta’ Jannar iqaxxar dahar il-ħmar.
F’Jannar tagħmel kesħa kbira.
Il-bard ta’ Jannar iqaxxar ġild il-ħmar.
F’Jannar tagħmel kesħa kbira.
Il-bajda tal-lum il-kbira.
Il-kwantità rebħet fuq il-kwalità.
Il-bajda li kellha l-widnejn kienu jerfgħuha tnejn.
Biċċa xogħol issir tajjeb imqar bi ftit għajnuna mingħand kulħadd.
Il-bagħal issemmnu jagħtik bis-sieq.
Tagħmel il-ġid ma’ xi ħadd u minflok jibqa’ jafhulek, jagħmillek il-ħsara.
Iġġorr, iġġorr, iġġorr sakemm il-bajda ttorr.
Xejn ma jsir f’daqqa, kollox irid iż-żmien tiegħu. Ittorr tfisser tbid.
Iddoqq lill-għarusa biex tiżfen il-qattusa.
In-nies jippruvaw iġegħluk temmen li qed jagħmlu xi ħaġa għal skop, mentri fil-verità jkollhom skop ieħor f’moħħhom.
Id-dinja turik id-debba u tqabbiżlek il-ħmara.
Fil-ħajja nitqarrqu: inkunu qed nistennew ċerti affarijiet u minflok nieħdu sorpriżi oħra mhux mistennija.
Id-denb dejjem iniggeż.
L-aħħar naqra ta’ biċċa xogħol dejjem tidher twila u diffiċli.
Iċ-ċawl u l-għorab jiekol u ma jitma’.
Dawn l-għasafar jieklu u jiġbdu lejhom biss, bħal min hu xħiħ.
Ibża’ min-naħal u mit-tfal tar-raħal.
It-tfal ma jafux x’inhu periklu u malajr jinkwetawk għax iweġġgħu.
Ibża’ minn geddum ta’ ħanżir, sieq ta’ tiġieġa u lsien ta’ mara.
Ilsien in-nisa ma jieqaf qatt, bħal geddum il-ħanżir u sieq it-tiġieġa.
Ħrit bil-ħmar ma jagħtix sandar, ħrit bil-baqra jimla l-andar.
Meta l-bidwi jaħdem l-għalqa bil-baqra jaqla’ iżjed flus milli meta jaħdimha bil-ħmar, għax il-baqra iżjed b’saħħitha.
Ħmura ta’ filgħaxija lesti d-debba għat-tiġrija.
Il-ħmura ta’ filgħaxija huwa sinjal li ġej temp sabiħ.
Ħmura ta’ filgħaxija lesti ż-żwiemel għat-tiġrija.
Il-ħmura ta’ filgħaxija huwa sinjal li ġej temp sabiħ.
Ħmura ta’ filgħodu lesti ż-żwiemel fejn joqogħdu.
Il-ħmura ta’ matul il-ġurnata huwa sinjal li ġej il-maltemp, jiġifieri daħħal iż-żwiemel ġewwa u stkenn.
Ħmura ta’ filgħodu oħroġ il-bhima mir-robu.
Il-ħmura ta’ matul il-ġurnata huwa sinjal li ġej il-maltemp, jiġifieri daħħal il-bhejjem ġewwa u stkenn. Robu tfisser għalqa.
Ħmura ta’ binhar iġbor ħwejġek u mur id-dar.
Il-ħmura ta’ matul il-ġurnata huwa sinjal li ġej il-maltemp.
Ħmar taqilgħu tikxiflux snienu biex tara kemm snin għandu.
Jekk xi ħadd għoġbu jagħtik xi ħaġa bla ħlas, irringrazzjah u toqgħodx tistaqsih ħafna mistoqsijiet dwarha.
Ħmar tajjeb jinbiegħ f’pajjiżu.
L-imħabba sibha ma’ xi ħadd li jkun mill-istess raħal tiegħek, ikollok inqas problemi.
Ħmar qammas jikser sinslet id-dahar.
L-injorant ma jagħmilx xogħol tajjeb.
Ħmar imgħobbi bil-flus imur bihom fil-miżbla fejn hu mdorri.
L-injorant ma jafx jiddistingwi bejn x’inhu ta’ valur u x’mhux.
Ħmar għama li ma jarax, il-bniedem li jara u ma jaqrax.
Min għandu l-ħila jitgħallem u ma jisfruttahiex, ma jkunx aħjar minn ħmar għami.
Ħarifa bit-tajjeb, żwiemel u dwieb.
Meta fil-ħarifa jkun bnazzi, iż-żwiemel u d-dwieb (plural ta’ debba) tista’ tħallihom joħorġu.
Ħanżir dak li jistaħam f’kull għadira.
Min m’għandux prinċipji jieħu vantaġġ minn kull opportunità li jinzerta. Jistaħam tfisser iċaflas jew jgħaffeġ.
Ħamiema bla ħjiena s-seqer itemmha.
Min hu wisq twajjeb u jafda żżejjed jispiċċa mmanipulat minn ħaddieħor. Ħjiena tfisser ħażen.
Ħanżir taqtagħlu denbu ħanżir jibqa’.
Min għandu vizzju, bih jibqa’ jgħix.
Hemm dwieb u dwieb, tal-għenienel u tal-mantijiet.
In-nies ta’ intern ħażin kullimkien qegħdin, uħud jidhru u oħrajn le. Dwieb huwa l-plural ta’ debba u għenienel huwa l-plural ta’ għonnella.
Għorb u ċawl ma jġibu ebda risq.
Min ir-regħba qiegħda ġo fih jinbidilx.
Għawdxi żokrati l-gremxul ħasbu kavati.
L-Għawdxin rgħiba ħafna. Kavati tfisser ftira.
Għasfur li jħobb jiġġerra, jew għad jagħli jew jisferra.
L-inkwiet iġġibux b’idejk.
Għasfur li jħobb jiġġerra, dur dur jinqabad.
L-inkwiet iġġibux b’idejk.
Għasfur li daħal f’xibka qawwi li joħroġ minnha.
Fejn hemm il-ħajja għad hemm it-tama li l-affarijiet jitranġaw.
Għasfur li daħal fix-xibka għadu qawwi sa ma jibqa’.
Fejn hemm il-ħajja għad hemm it-tama li l-affarijiet jitranġaw.
Għasfur ġerrej fix-xibka jeħel qisu mhu xejn.
L-inkwiet iġġibux b’idejk.
Għasfur f’idejk aħjar minn mija fl-ajru.
Aħjar ikollok xi ħaġa fiċ-ċert minn ħafna affarijiet bla garanzija li xi darba se jkunu tiegħek.
Għar-rebbiegħa n-naħla tkun lesta għall-għerusija.
Min irabbi n-naħal jeħtieġ li jieħu ħsieb tax-xehda fir-rebbiegħa.
Għalina l-Għid il-Kbir meta missierna jidboħ il-ħanżir.
Biż-żmien kollox jasal. Jidboħ tfisser joqtol.
Għalhekk il-baqra tinbiegħ kollha, għax min irid rasha u min irid denbha.
Kulħadd bil-fehmiet u l-gosti tiegħu, dak li hu bla valur għal xi ħadd jista’ jkun ta’ preġju f’għajnejn xi ħaddieħor.
Għal San Luqa fiż-żara’ tistaħba għattuqa.
Jekk l-għattuqa jirnexxilha tistaħba wara l-qamħ, mela jkun kiber sew. San Luqa jiġi fit-18 ta’ Ottubru.
Għal ratal laħam ma jaqbilx tixtri baqra.
Fiż-żwieġ is-sitwazzjonijiet diffiċli huma ħafna iżjed komuni minn dawk faċli, mela tagħżilx lil martek jew żewġek skont l-apparenza biss.
Għal musmar titlef in-nagħla.
Għal ħaġa mhi xejn tispiċċa titlef kollox.
Għal kull lagħqa għasel hemm bettija morr.
L-affarijiet sbieħ li jiġru fil-ħajja huma ftit meta tqabbel mal-affarijiet koroh kollha.
Għal kull ħuta hawn il-lixka tagħha.
Toqgħodx taħseb li inti aħjar minn ħaddieħor, għax malajr issib lil xi ħadd eżatt bħalek.
Għal kull għadma hawn il-marlozz.
Toqgħodx taħseb li inti aħjar minn ħaddieħor, għax malajr issib lil xi ħadd eżatt bħalek. Il-marlozz (= merluzz) huwa tip ta’ ħuta.
Għal kull għadma hawn mitt kelb.
Il-kompetizzjoni għax-xogħol hija qalila.
Għajnejn sidha jimlewlha żaqqha l-baqra.
Kulħadd iqis li xogħlu jiswa ħafna flus.
Ġurdien xiħ ma jmissux il-ġobon.
L-esperjenza tal-ħajja tgħallmek tħaddem moħħok u tkun makakk.
Ġurdien qluqi qatt ma jsir far.
Hemm min m’għandux kwiet, il-ħin kollu jibdel u jbiddel. Ma ssibx stabbiltà u trankwillità hekk. Qluqi tfisser imferfex.
Ġirja ta’ ħmar taqla’ sinslet id-dahar.
Mingħand nies injoranti ma tistax tistenna affarijiet intelliġenti.
Ġidra ta’ Jannar agħtiha ‘l-ħmar.
Il-ġidra tixrief f’Jannar u ma tkunx tajba għall-ikel.
Ġej il-maltemp jew mill-poppa jew mill-pruwa meta jagħtas il-qattus.
L-annimali jkunu jafu meta jkun ġej il-maltemp għax iħossuh.
Fuq il-binnija tidden is-sriedeq; kull ma tagħmel turix lil uliedek.
L-affarijiet u l-kwistjonijiet ta’ bejn il-ġenituri m’għandhomx isiru jafu bihom it-tfal. Il-binnija hija bejta tat-tiġieġa.
Fuq il-binnija jidden is-serduq.
Il-kumdità u s-serħan ta’ darek ma ssibhom imkien iżjed. Il-binnija hija bejta tat-tiġieġa.
Fl-aħħar mill-aħħar kollox iddur għalih il-kamla.
Iż-żmien kollox jispiċċa jeqred, bħall-kamla.
Fid-dinja min hu ras u min hu denb.
Jew tikkmanda jew jikkmandawk.
Fid-dinja m’hawnx ħmar fartas.
Peress li l-ħmar qatt ma jitlef xagħru, biċ-ċajt ngħidu li min jiqriegħ sinjal li qed isir għaref!
Fi żmien il-ħaruf il-patata tibda tħuf.
Kulħadd jiekol iżjed patata mal-ħaruf fi żmien l-Għid.
Fenka mgħammra tagħtik għal fuq il-ġamra.
Il-fniek ikollhom boton żrameġ kbir u għalhekk ikollok x’tiekol.
Fenek fil-platt, mhux Għid għal nhar il-Ħadd.
Jekk għandek tagħmel xi ħaġa, agħmilha issa mhux wara. Dari l-fenek kienu jistennew biex isajruh fl-Għid u fil-festi biss.
Fejn tqarrem il-mogħża jinsteħet.
Min m’għandux flus jaħtaf kulma jsib quddiemu. Tqarrem tfisser tgerrem.
Fejn ma jersaqx id-dubbien, ma jbejtux il-firien.
Fejn hemm il-ġid kulħadd irid biċċa.
Fejn ikun hemm l-għasel, ikun hemm in-naħal.
Fejn hemm il-ġid kulħadd irid biċċa.
Fart meżmieżi jew taqtgħu jew jaqtgħek.
Il-bhejjem tal-ifrat li ma jiklux ma jismnux, u ma ddaħħalx flus minnhom.
Fart li jiekol il-widna jagħmel il-laħam bil-wiżna.
Il-bhejjem tal-ifrat li jieklu l-widna (tip ta’ ħaxixa selvaġġa) jagħmlu ħafna laħam għax malajr jismnu.
F’marqad il-mogħoż ma ssibx sbul.
Min ma tantx għandu biex jgħaddi m’intix se ssiblu lussu.
F’ħalq magħluq ma jidħolx nemus.
Min ma jgħid xejn jevita l-inkwiet.
Dur, dur, dur madwar in-nassa, fl-aħħar il-ġurdien jidħol fl-ingassa.
Min jersaq wisq viċin tal-periklu xi darba se jweġġa’.
Doqq lill-qattusa biex tiżfen l-għarusa.
Għamel xi ħaġa biex tidher mod, meta l-intenzjonijiet tiegħu kienu mod ieħor.
Dik il-ġezza ma tiġix minn dik il-mogħża.
Ħadd ma jagħmel xogħol bla ħlas.
Denbu taħt il-blat; jitqanżaħ iżda ma jinqalax.
Jiġu ċirkostanzi fejn il-ħajja tagħtik wisq mill-agħar, u tagħmel x’tagħmel ma tkun tista’ teħles b’xejn mill-għawġ.
Dejjem tikber is-silla, iżda l-ħmar mhux dejjem jirgħa minnha.
Tagħmel ix-xogħol inti u ġieli tispiċċa ma tgawdi xejn minnu.
Dejjem sebaħ bla serduq.
Ħadd mhu daqshekk importanti fid-dinja li ma jistax jeħodlu postu ħaddieħor.
Dejjem jagħtu donnhom kelb u qattus.
Ma jiqfux jiġġieldu.
Debba bla lġiem tiġġarraf.
Il-mara għandha toqgħod attenta f’dak li tagħmel biex ma jiddispjaċihiex.
Debba bla lġiem fis tikser għonqha.
Il-mara għandha toqgħod attenta f’dak li tagħmel biex ma jiddispjaċihiex.
Dar il-għażżien tistgħalla l-brimba.
Min hu għażżien u ma jnaddafx ikollu l-ħmieġ fid-dar. Tistgħalla jiġifieri tgawdi.
Ċawla bajda ma dehret qatt.
Dak li ma jista’ qatt iseħħ taħsibx fih.
Ċafċaflu papru la sibt l-ilma.
Fejn m’hemmx dixxiplina jkun hemm abbuż wara abbuż, bla rażan.
Bufula kiel nemusa, farfar rixu u telaq jgħanni.
Min hu injorant faċli ħafna tikkuntentah.
Bnazzi fix-xitwa, trott ta’ bagħla u kappell ta’ miġnun, qatt iżżomm magħhom.
Il-bnazzi fix-xitwa, it-trott ta’ bagħla u n-nies imġienen qatt m’għandek tafdahom.
Bis-saħħa tal-għarusa tiżfen il-qattusa.
Hemm min japprofitta ruħu mis-sitwazzjoni meta tiġih l-okkażjoni.
Bis-sagħtar u l-ħatar, u l-ħin kollu jitmatar.
Ir-ragħaj m’għandux xogħlu impenjattiv ħafna meta tqabbel ma’ xogħlijiet oħra.
Bil-pont tas-sahra żżomm il-ħmara.
Jekk il-mara tkun taf tħit, il-familja tiffranka l-flus.
Bik amir u bija amir, min se jsuq il-ħmir?
Jeħtieġ li xi ħadd wieħed biss imexxi.
Biex trabbi l-flieles trid it-tlieles.
Biex trabbi t-tjur trid ħafna flus. Tlieles huma xkejjer kbar.
Baqra tidres fuq l-andar, ġid fuq ġid.
Il-baqra li tintuża għad-dris f’għalqa tagħmel ħafna ġid.
Bajda tas-sultan titħallas b’dundjan.
Akbar ma jkun l-obbligu li jkollok lejn xi ħadd, aktar se jkollok xi trodd lura.
Bajda ta’ serduq naqra naqra leħinha jsir maħnuq.
Meta l-bajd taħt il-qroqqa jibda jiżviluppa fi flieles, jibda jitlef il-kulur.
Aktar alka milli ħut.
Ħaġa jaf tkun ta’ inqas sustanza milli ħsibt.
Bajda bit-tebgħa ħamra tkun għaddiet mill-wied tan-namra.
Meta l-bajda jkollha tebgħa ħamra jkun ifisser li t-tiġieġa kellha x’taqsam mas-serduq.
B’idek il-waħda agħġen u bl-oħra keċċi l-qattusa.
Meta tkun għaddej b’biċċa xogħol, ara li ma jkunx hemm min iħarbatlek kollox.
Alwett bil-gziez, xita bil-qliel.
Kollox għandu żmienu. L-alwett huwa tip ta’ għasfur u joħroġ fit-temp milwiem.
It-tfal xogħol tal-ħmar.
Kulħadd jaf jagħmel it-tfal, iżda mhux kulħadd jaf irabbihom sew.
It-tfal bħall-flieles, inaqqru dejjem.
Tfal f’saħħithom jiftħu l-aptit u jieklu l-ħin kollu.
Tfal u bhejjem għali dejjem.
Dari l-familji kienu jbatu mhux biss biex irabbu l-bhejjem, iżda wkoll it-tfal.
Tiġieġa tal-furmarija jekk ma jmisshiex filgħodu, jmissha filgħaxija.
Kulħadd irid imut xi darba jew oħra. Il-furmarija tfisser l-isptar.
Tiġieġa miblula mhix tajba għal qroqqa.
Min hu għażżien aħjar ma jiżżewweġ xejn, għax tbati l-familja kollha.
Tiġieġa li tfelles tajjeb għożżha.
Ibża’ għat-tiġieġa li tfaqqas il-bajd, bl-istess mod li għandek tibża’ għal min jaħdem u jistinka fin-negozju tiegħek.
Aħjar trabbi ħanżir minn tifel ta’ ħaddieħor.
Annimal jaf japprezza iżjed dak li tagħmel miegħu mit-tfal ta’ ħaddieħor.
Tiġieġa ħawtiela bajjada.
Tiġieġa bieżla tagħmel bajd sabiħ, bħal min jistinka biex jagħti prodott sabiħ. Ħawtiela tfisser ħabrieka u bajjada tfisser li tbid.
Aħjar issuq erba’ żwiemel minn ħmar.
Aktar faċli tagħmilha ma’ nies intelliġenti milli mal-injoranti.
Agħlaq il-bieb qabel ma taħrab id-debba.
Ilqa’ għall-ħsara li tista’ ssir; wara jkun tard wisq.
Aħjar ras ta’ nemla minn denb ta’ ljun.
Aħjar tkun żgħir u tmexxi inti, milli taqdi u tpaxxi lill-kbir.
Aħjar għasfur f’idejk milli mija fl-ajru.
Aħjar ikollok iċ-ċertezza li xi ħaġa hija tiegħek, milli ma jkollok ebda ċertezza fuq ħafna affarijiet.
Aħjar jikluk il-klieb milli tiġi bżonn il-ħbieb.
Kultant il-ħbieb ma ssibhomx fil-mument tal-bżonn.
Aħjar ħabib mal-kelb inkella ma’ sidu.
Aħjar tagħmel ħbieb ma’ dawk ta’ madwar xi ħadd li trid mingħandu.
Mara ssaffar u tiġieġa tidden la żżommhomx id-dar.
Superstizzjoni: mara li ssaffar u tiġieġa li tidden iġibulek il-fell.
Il-mara tgħabbi daqs bagħal, ir-raġel jimla daqs għar.
Sabiex il-mara jkollha x’tonfoq, ir-raġel irid ibati f’xogħlu.
Il-Malti u l-far iddaħħalhomx id-dar għax iħassrulek il-mara u t-tfal.
Il-Malti jaf jagħmel ħsara daqs il-far.
F’San Anard l-isponsun ma jmiddx saqajh l-art.
Fil-bidu ta’ Novembru tkun għadha l-passa tal-għasafar, iżda għan-nassaba xorta diffiċli jaqbduh l-isponsun. San Anard jiġi fis-6 ta’ Novembru.
F’San Luqa ż-żara’ tinħeba fih l-għattuqa.
Jekk l-għattuqa jirnexxilha tistaħba wara l-qamħ, mela jkun kiber sew. San Luqa jiġi fit-18 ta’ Ottubru.
Santa Tereża, il-bidwi jsuq il-ħmar bin-niggieża.
F’Ottubru l-bidwi għandu jaħrat l-għalqa kemm jiflaħ biex ir-raba’ jrendi. Santa Tereża tiġi fis-16 ta’ Ottubru.
Twelid f’Santa Marija jiġi msejjaħ għat-tiġrija.
F’Għawdex, it-tiġrijiet tal-bhejjem isiru nhar Santa Marija. Santa Marija tiġi fil-15 ta’ Awwissu.
Fid-Duluri tmur il-bilbla u tiġi l-alwetta.
Għall-ħabta tad-Duluri, il-bilbla tisparixxi u tiġi l-alwetta (dawn żewġ tipi ta’ għasafar). Id-Duluri tiġi ġimgħa qabel il-Ġimgħa l-Kbira.
Fil-Milied, iż-żiemel ħdejn il-ġamra jsaħħan wirkih.
Dari ż-żwiemel kien ikollhom l-istalla msaħħna. Wirkih tfisser koxxtu.
Fellus ta’ Lulju jagħtik bajda f’San Pupulju.
Il-flieles li jfaqqsu f’Lulju jbiduh tard il-bajd.
Ġunju xahar tad-dris u fis-sodda tħoss il-qris.
F’Ġunju jsir id-dris, iżda huwa wkoll żmien il-briegħed.
Ġunju kbir, rasu ras il-ħmir.
Ġunju għandu rasu iebsa (bħall-ħmar) għax sħana biss jagħmel.
Mejju żmien il-għana u d-dris, u fis-sodda tħoss il-qris.
Għalkemm in-natura tkun sabiħa f’Mejju, huwa wkoll żmien il-briegħed.
F’April id-dubbiena tagħmel żinn u l-isħaba tmur lil hinn.
F’April tieqaf ix-xita u jibdew ħerġin l-insetti, fosthom id-dubbien.
Marzu r-rebbiegħa tal-bhejjem.
Il-bhejjem jagħmlu ħafna ħalib f’Marzu.
F’Marzu, kull tajr ibid.
It-tajr (l-annimali li jtiru) ibid f’Marzu.
F’Marzu, kull għasfur ifittex ʼil martu.
L-għasafar jibdew jitgħammru f’Marzu.
Marzu l-fart iħossu f’qarnu.
Tagħmel kesħa kbira f’Marzu. Il-fart jirreferi għall-annimali bovini.
F’Marzu l-fart iħoss il-bard minn qrunu.
Tagħmel kesħa kbira f’Marzu. Il-fart jirreferi għall-annimali bovini.
Frar silef tnejn lil Jannar u daħħlu bin-nagħaġ ġol-għar.
Skont superstizzjoni Maltija, f’sena biżestili (ta’ 366 jum) il-bidwi jmur ħażin f’xogħlu.
Fellus ta’ Frar, brodu u fran.
L-għattuqa ta’ Frar tajba ħafna għall-ikel.
Fi Frar il-kaboċċi tiha ’l-ħmar.
Il-kaboċċi mhumiex tajbin għall-ikel fi Frar.
Ix-xahar ta’ Jannar ma jħallix qattusa d-dar.
Il-qtates jitgħammru f’Jannar.
F’Jannar il-ġidra agħtiha ʼl-ħmar.
Il-ġidra tixrief f’Jannar u ma tkunx tajba għall-ikel.
F’Jannar agħlaq in-nagħaġ fil-għar.
F’Jannar jagħmel temp ikrah u kulħadd joqgħod ġewwa.
Jannar il-bajtar għajnejn il-far.
F’Jannar il-bajtar ikun għadu wisq żgħir, bħal għajnejn il-far.