Ħadd ħliefek ma jkun jaf eżatt x’qed tħoss meta tkun marid, u jekk tkunx qed tfiq.
Kategorija: is-saħħa
Kif tagħlaq iċ-ċinkwanta, ix-xitan jibda jittanta.
Malli tagħlaq ħamsin sena, jibda ġej ħafna mard.
Jekk il-marda tidħol ’il ġewwa għalxejn tibgħat għat-tabib.
Meta timrad, qis li tieħu azzjoni fil-waqt biex tfiq malajr, għax wara jkun tard wisq.
Jekk ikun baqa’ żejt fil-lampa, jerġa’ l-marid.
Min ikun marid ifiq jekk ikun għad fadallu x’jgħix, bħal-lampa li tkompli ddawwal dment li jkun għad hemm iż-żejt fiha.
Iż-żgħar ħobż u xuwa, il-kbar ħobż u duwa.
Meta jkollok it-tfal, ikollok isseffaq wiċċek mal-problemi tagħhom ħajtek kollha. Xuwa hija xi ħaġa pjaċevoli u duwa hija mediċina.
Ix-xorb raġel min ibigħu, mhux min jixorbu.
Min ibigħ ix-xorb jaqla’ ħafna flus, iżda minn jikkunsmah ibati għax saħħtu tmur lura.
Ix-xogħol salmura tal-ġisem.
Ix-xogħol fiżiku jsaħħaħ il-ġisem u jipprevjeni l-mard, bħas-salmura li tippreżerva l-ikel.
It-testment trid tagħmlu meta tkun għadek tiflaħ tiekol ir-ravjul.
Agħmel it-testment mill-aktar fis, meta tkun għadek fiżikament u mentalment f’saħħtek.
Ir-roqgħa u d-duwa fil-waqt tajbin.
Għandek traqqa’ biċċa ħwejjeġ u tieħu l-mediċina fil-pront, għax wara jkun tard wisq.
Ir-riġel irid is-sodda u l-id trid il-maktur.
Tipi differenti ta’ wġigħ jeħtieġu tipi differenti ta’ kura. Bl-istess mod, kull sitwazzjoni jeħtieġ li tissolva skont x’inhi.
Imur il-ġid u l-ġidejn u tibqa’ l-ħidma tal-idejn.
Sakemm ikollok saħħtek, ma jkun ġara xejn jekk titlef ġidek kollu. Tista’ terġa’ tibda mill-bidu u taħdem għalih. Ġidejn tfisser ġid kbir.
Il-wiċċ u t-tina ma jsirux bl-ilbies u ż-żina.
Il-ġisem jeħtieġ li jkun b’saħħtu permezz ta’ ikel tajjeb u sustanzjuż, mhux bl-ilbies u x-xinxilli. It-tina tirreferi għall-warrani.
Is-saħħa oħt il-ġmiel.
Bniedem b’saħħtu jidher sabiħ.
Il-qawmien kmieni tajjeb għas-saħħa.
Li torqod biżżejjed u tqum kmieni tajjeb għal saħħtek.
Il-marda li wieħed l-aktar jibża’ minnha x’aktarx imut biha.
Hemm min tant jibża’ minn xi marda li jistħajjilha qabditu tassew.
Il-mard jidħol bid-debba u joħroġ bin-nemla.
Il-mard jiġi malajr u jdum biex jgħaddi.
Il-mard jidħol bl-irtal u joħroġ bl-uqija.
Il-mard jiġi meta ma tkunx qed tistennieh u jdum biex jgħaddi. “Irtal” (pl.ta’ ratal) u “uqija” huma kejl tal-użin, fejn uqija hija 1⁄30 ta’ ratal.
Il-mard ikerrah u jbellah.
Il-mard jaffettwana fiżikament u mentalment.
Il-mard Alla jibagħtu.
Dari kienu jemmnu li Alla jibgħat il-mard biex napprezzaw iżjed is-saħħa.
Il-maħsus u l-imdejjaq ħajrhom batal.
Min jitlef saħħtu ma jkunx jista’ jgawdi l-ħajja. Maħsus tfisser marid.
Il-ħsieb jaf jifni u jtemm il-bniedem.
Il-ħafna inkwiet tieħdu minn saħħtek u joqtlok.
Il-ħmar ix-xiħ issa jorqos u issa jistrieħ.
Meta nixjieħu nibdew nimirdu iżjed u nitilfu saħħitna. Jorqos tfisser izappap.
Il-fellieħ jobgħod is-sellieħ.
Min huwa b’saħħtu (fellieħ = wieħed li jiflaħ) ma jistax għal min huwa dgħajjef u marid (sellieħ = wieħed marid).
Il-bniedem ma jgħixx bil-ħobż biss.
Il-bniedem għandu bżonn jitma’ mhux biss ġismu iżda anke ruħu biex ikun f’saħħtu.
Il-bażwi jkun jaf x’riħ hu.
Dari kienu jemmnu li l-morda kienu jħossu r-riħ idur.
Il-bassas is-sogħla jonqsu.
Min ikun marid ikun diġà dgħajjef ħafna u bħal xejn jirkadi jew imur għall-agħar.
Id-duwa mhix xuwa.
Biex tfiq ikollok tieħu l-mediċina.
Id-duwa ogħla mix-xahar.
L-għajnuna soċjali li jagħti l-gvern kull xahar jaf ma tkunx biżżejjed biex tkopri l-ħtiġijiet ta’ min m’għandux ħafna flus. Duwa tfisser mediċina.
Id-demla tfaqqas id-dmiemel.
Ftit inkwiet isir ħafna inkwiet jekk ma tiħux ħsieb. Demla (pl. dmiemel) tfisser ulċera.
Ħawsla tajba, ġewnaħ miksur.
Hemm min jimrad, iżda xorta ma jaqtax l-aptit.
Ħares lejn snieni u eħlisni kmieni.
L-anzjani għandhom jinqdew qabel ħaddieħor, ħabba li saħħithom hija iżjed fraġli.
Għan-natura m’hemmx tabib.
In-natura dejjem tieħu l-perkors tagħha.
Għal ruħek aħseb li qed tmut dejjem; għal ġismek aħseb li ma tmut qatt.
Jeħtieġ li tieħu ħsieb is-saħħa spiritwali daqs is-saħħa fiżika.
Fid-dinja tajjeb tkun f’saħħtek, iżda mitt darba aħjar tkun rasek tilħaqlek.
Is-saħħa importanti iżda iktar importanti li tuża moħħok u tkun makakk.
Fejn tidħol ix-xemx ma jidħolx it-tabib.
Ix-xemx tagħtik is-saħħa u tbiegħed il-mard.
Aħjar is-saħħa mill-flus.
Is-saħħa ma tixtrihiex bil-flus.
Aħjar bl-aptit inkella bit-tabib.
Meta tkun f’saħħtek tkun f’aptitek.
Aħjar f’aptitek inkella b’tabibek.
Meta tkun f’saħħtek tkun f’aptitek.
Aħjar tħallas lill-furnar milli lit-tabib.
Dejjem aħjar tonfoq flusek fl-ikel milli biex tmur għand it-tabib.
Agħmel ħbieb mat-tabib qabel ma tkun marid.
L-għażliet it-tajba għal saħħtek għandek tagħmilhom qabel timrad.
Is-saħħa tkun taf kemm tiswa meta titlifha.
Għandek toqgħod attent għal saħħtek, għad jasal mument fejn titlaqlek.
It-tfal bħall-flieles, inaqqru dejjem.
Tfal f’saħħithom jiftħu l-aptit u jieklu l-ħin kollu.
F’Jannar ix-xiħ jew fis-sodda jew l-isptar.
Il-kesħa u l-mard ta’ Jannar jagħtu kedda lix-xjuħ.