L-affarijiet sbieħ li jiġru fil-ħajja huma ftit meta tqabbel mal-affarijiet koroh kollha.
Kategorija: l-annimali
Għal kull ħuta hawn il-lixka tagħha.
Toqgħodx taħseb li inti aħjar minn ħaddieħor, għax malajr issib lil xi ħadd eżatt bħalek.
Għal kull għadma hawn il-marlozz.
Toqgħodx taħseb li inti aħjar minn ħaddieħor, għax malajr issib lil xi ħadd eżatt bħalek. Il-marlozz (= merluzz) huwa tip ta’ ħuta.
Għal kull għadma hawn mitt kelb.
Il-kompetizzjoni għax-xogħol hija qalila.
Għajnejn sidha jimlewlha żaqqha l-baqra.
Kulħadd iqis li xogħlu jiswa ħafna flus.
Ġurdien xiħ ma jmissux il-ġobon.
L-esperjenza tal-ħajja tgħallmek tħaddem moħħok u tkun makakk.
Ġurdien qluqi qatt ma jsir far.
Hemm min m’għandux kwiet, il-ħin kollu jibdel u jbiddel. Ma ssibx stabbiltà u trankwillità hekk. Qluqi tfisser imferfex.
Ġirja ta’ ħmar taqla’ sinslet id-dahar.
Mingħand nies injoranti ma tistax tistenna affarijiet intelliġenti.
Ġidra ta’ Jannar agħtiha ‘l-ħmar.
Il-ġidra tixrief f’Jannar u ma tkunx tajba għall-ikel.
Ġej il-maltemp jew mill-poppa jew mill-pruwa meta jagħtas il-qattus.
L-annimali jkunu jafu meta jkun ġej il-maltemp għax iħossuh.
Fuq il-binnija tidden is-sriedeq; kull ma tagħmel turix lil uliedek.
L-affarijiet u l-kwistjonijiet ta’ bejn il-ġenituri m’għandhomx isiru jafu bihom it-tfal. Il-binnija hija bejta tat-tiġieġa.
Fuq il-binnija jidden is-serduq.
Il-kumdità u s-serħan ta’ darek ma ssibhom imkien iżjed. Il-binnija hija bejta tat-tiġieġa.
Fl-aħħar mill-aħħar kollox iddur għalih il-kamla.
Iż-żmien kollox jispiċċa jeqred, bħall-kamla.
Fid-dinja min hu ras u min hu denb.
Jew tikkmanda jew jikkmandawk.
Fid-dinja m’hawnx ħmar fartas.
Peress li l-ħmar qatt ma jitlef xagħru, biċ-ċajt ngħidu li min jiqriegħ sinjal li qed isir għaref!
Fi żmien il-ħaruf il-patata tibda tħuf.
Kulħadd jiekol iżjed patata mal-ħaruf fi żmien l-Għid.
Fenka mgħammra tagħtik għal fuq il-ġamra.
Il-fniek ikollhom boton żrameġ kbir u għalhekk ikollok x’tiekol.
Fenek fil-platt, mhux Għid għal nhar il-Ħadd.
Jekk għandek tagħmel xi ħaġa, agħmilha issa mhux wara. Dari l-fenek kienu jistennew biex isajruh fl-Għid u fil-festi biss.
Fejn tqarrem il-mogħża jinsteħet.
Min m’għandux flus jaħtaf kulma jsib quddiemu. Tqarrem tfisser tgerrem.
Fejn ma jersaqx id-dubbien, ma jbejtux il-firien.
Fejn hemm il-ġid kulħadd irid biċċa.
Fart meżmieżi jew taqtgħu jew jaqtgħek.
Il-bhejjem tal-ifrat li ma jiklux ma jismnux, u ma ddaħħalx flus minnhom.
Fart li jiekol il-widna jagħmel il-laħam bil-wiżna.
Il-bhejjem tal-ifrat li jieklu l-widna (tip ta’ ħaxixa selvaġġa) jagħmlu ħafna laħam għax malajr jismnu.
F’marqad il-mogħoż ma ssibx sbul.
Min ma tantx għandu biex jgħaddi m’intix se ssiblu lussu.
F’ħalq magħluq ma jidħolx nemus.
Min ma jgħid xejn jevita l-inkwiet.
Dur, dur, dur madwar in-nassa, fl-aħħar il-ġurdien jidħol fl-ingassa.
Min jersaq wisq viċin tal-periklu xi darba se jweġġa’.
Doqq lill-qattusa biex tiżfen l-għarusa.
Għamel xi ħaġa biex tidher mod, meta l-intenzjonijiet tiegħu kienu mod ieħor.
Dik il-ġezza ma tiġix minn dik il-mogħża.
Ħadd ma jagħmel xogħol bla ħlas.
Denbu taħt il-blat; jitqanżaħ iżda ma jinqalax.
Jiġu ċirkostanzi fejn il-ħajja tagħtik wisq mill-agħar, u tagħmel x’tagħmel ma tkun tista’ teħles b’xejn mill-għawġ.
Dejjem tikber is-silla, iżda l-ħmar mhux dejjem jirgħa minnha.
Tagħmel ix-xogħol inti u ġieli tispiċċa ma tgawdi xejn minnu.
Dejjem sebaħ bla serduq.
Ħadd mhu daqshekk importanti fid-dinja li ma jistax jeħodlu postu ħaddieħor.
Dejjem jagħtu donnhom kelb u qattus.
Ma jiqfux jiġġieldu.
Debba bla lġiem tiġġarraf.
Il-mara għandha toqgħod attenta f’dak li tagħmel biex ma jiddispjaċihiex.
Debba bla lġiem fis tikser għonqha.
Il-mara għandha toqgħod attenta f’dak li tagħmel biex ma jiddispjaċihiex.
Dar il-għażżien tistgħalla l-brimba.
Min hu għażżien u ma jnaddafx ikollu l-ħmieġ fid-dar. Tistgħalla jiġifieri tgawdi.
Ċawla bajda ma dehret qatt.
Dak li ma jista’ qatt iseħħ taħsibx fih.
Ċafċaflu papru la sibt l-ilma.
Fejn m’hemmx dixxiplina jkun hemm abbuż wara abbuż, bla rażan.
Bufula kiel nemusa, farfar rixu u telaq jgħanni.
Min hu injorant faċli ħafna tikkuntentah.
Bnazzi fix-xitwa, trott ta’ bagħla u kappell ta’ miġnun, qatt iżżomm magħhom.
Il-bnazzi fix-xitwa, it-trott ta’ bagħla u n-nies imġienen qatt m’għandek tafdahom.
Bis-saħħa tal-għarusa tiżfen il-qattusa.
Hemm min japprofitta ruħu mis-sitwazzjoni meta tiġih l-okkażjoni.
Bis-sagħtar u l-ħatar, u l-ħin kollu jitmatar.
Ir-ragħaj m’għandux xogħlu impenjattiv ħafna meta tqabbel ma’ xogħlijiet oħra.
Bil-pont tas-sahra żżomm il-ħmara.
Jekk il-mara tkun taf tħit, il-familja tiffranka l-flus.
Bik amir u bija amir, min se jsuq il-ħmir?
Jeħtieġ li xi ħadd wieħed biss imexxi.
Biex trabbi l-flieles trid it-tlieles.
Biex trabbi t-tjur trid ħafna flus. Tlieles huma xkejjer kbar.
Baqra tidres fuq l-andar, ġid fuq ġid.
Il-baqra li tintuża għad-dris f’għalqa tagħmel ħafna ġid.
Bajda tas-sultan titħallas b’dundjan.
Akbar ma jkun l-obbligu li jkollok lejn xi ħadd, aktar se jkollok xi trodd lura.
Bajda ta’ serduq naqra naqra leħinha jsir maħnuq.
Meta l-bajd taħt il-qroqqa jibda jiżviluppa fi flieles, jibda jitlef il-kulur.
Aktar alka milli ħut.
Ħaġa jaf tkun ta’ inqas sustanza milli ħsibt.
Bajda bit-tebgħa ħamra tkun għaddiet mill-wied tan-namra.
Meta l-bajda jkollha tebgħa ħamra jkun ifisser li t-tiġieġa kellha x’taqsam mas-serduq.
B’idek il-waħda agħġen u bl-oħra keċċi l-qattusa.
Meta tkun għaddej b’biċċa xogħol, ara li ma jkunx hemm min iħarbatlek kollox.
Alwett bil-gziez, xita bil-qliel.
Kollox għandu żmienu. L-alwett huwa tip ta’ għasfur u joħroġ fit-temp milwiem.
It-tfal xogħol tal-ħmar.
Kulħadd jaf jagħmel it-tfal, iżda mhux kulħadd jaf irabbihom sew.
It-tfal bħall-flieles, inaqqru dejjem.
Tfal f’saħħithom jiftħu l-aptit u jieklu l-ħin kollu.
Tfal u bhejjem għali dejjem.
Dari l-familji kienu jbatu mhux biss biex irabbu l-bhejjem, iżda wkoll it-tfal.
Tiġieġa tal-furmarija jekk ma jmisshiex filgħodu, jmissha filgħaxija.
Kulħadd irid imut xi darba jew oħra. Il-furmarija tfisser l-isptar.
Tiġieġa miblula mhix tajba għal qroqqa.
Min hu għażżien aħjar ma jiżżewweġ xejn, għax tbati l-familja kollha.
Tiġieġa li tfelles tajjeb għożżha.
Ibża’ għat-tiġieġa li tfaqqas il-bajd, bl-istess mod li għandek tibża’ għal min jaħdem u jistinka fin-negozju tiegħek.
Aħjar trabbi ħanżir minn tifel ta’ ħaddieħor.
Annimal jaf japprezza iżjed dak li tagħmel miegħu mit-tfal ta’ ħaddieħor.
Tiġieġa ħawtiela bajjada.
Tiġieġa bieżla tagħmel bajd sabiħ, bħal min jistinka biex jagħti prodott sabiħ.
Aħjar issuq erba’ żwiemel minn ħmar.
Aktar faċli tagħmilha ma’ nies intelliġenti milli mal-injoranti.
Agħlaq il-bieb qabel ma taħrab id-debba.
Ilqa’ għall-ħsara li tista’ ssir; wara jkun tard wisq.
Aħjar ras ta’ nemla minn denb ta’ ljun.
Aħjar tkun żgħir u tmexxi inti, milli taqdi u tpaxxi lill-kbir.
Aħjar għasfur f’idejk milli mija fl-ajru.
Aħjar ikollok iċ-ċertezza li xi ħaġa hija tiegħek, milli ma jkollok ebda ċertezza fuq ħafna affarijiet.
Aħjar jikluk il-klieb milli tiġi bżonn il-ħbieb.
Kultant il-ħbieb ma ssibhomx fil-mument tal-bżonn.
Aħjar ħabib mal-kelb inkella ma’ sidu.
Aħjar tagħmel ħbieb ma’ dawk ta’ madwar xi ħadd li trid mingħandu.
Mara ssaffar u tiġieġa tidden la żżommhomx id-dar.
Superstizzjoni: mara li ssaffar u tiġieġa li tidden iġibulek il-fell.
Il-mara tgħabbi daqs bagħal, ir-raġel jimla daqs għar.
Sabiex il-mara jkollha x’tonfoq, ir-raġel irid ibati f’xogħlu.
Il-Malti u l-far iddaħħalhomx id-dar għax iħassrulek il-mara u t-tfal.
Il-Malti jaf jagħmel ħsara daqs il-far.
F’San Anard l-isponsun ma jmiddx saqajh l-art.
Fil-bidu ta’ Novembru tkun għadha l-passa tal-għasafar, iżda għan-nassaba xorta diffiċli jaqbduh l-isponsun. San Anard jiġi fis-6 ta’ Novembru.
F’San Luqa ż-żara’ tinħeba fih l-għattuqa.
Jekk l-għattuqa jirnexxilha tistaħba wara l-qamħ, mela jkun kiber sew. San Luqa jiġi fit-18 ta’ Ottubru.
Santa Tereża, il-bidwi jsuq il-ħmar bin-niggieża.
F’Ottubru l-bidwi għandu jaħrat l-għalqa kemm jiflaħ biex ir-raba’ jrendi. Santa Tereża tiġi fis-16 ta’ Ottubru.
Twelid f’Santa Marija jiġi msejjaħ għat-tiġrija.
F’Għawdex, it-tiġrijiet tal-bhejjem isiru nhar Santa Marija. Santa Marija tiġi fil-15 ta’ Awwissu.
Fid-Duluri tmur il-bilbla u tiġi l-alwetta.
Għall-ħabta tad-Duluri, il-bilbla tisparixxi u tiġi l-alwetta (dawn żewġ tipi ta’ għasafar). Id-Duluri tiġi ġimgħa qabel il-Ġimgħa l-Kbira.
Fil-Milied, iż-żiemel ħdejn il-ġamra jsaħħan wirkih.
Dari ż-żwiemel kien ikollhom l-istalla msaħħna. Wirkih tfisser koxxtu.
Fellus ta’ Lulju jagħtik bajda f’San Pupulju.
Il-flieles li jfaqqsu f’Lulju jbiduh tard il-bajd.
Ġunju xahar tad-dris u fis-sodda tħoss il-qris.
F’Ġunju jsir id-dris, iżda huwa wkoll żmien il-briegħed.
Ġunju kbir, rasu ras il-ħmir.
Ġunju għandu rasu iebsa (bħall-ħmar) għax sħana biss jagħmel.
Mejju żmien il-għana u d-dris, u fis-sodda tħoss il-qris.
Għalkemm in-natura tkun sabiħa f’Mejju, huwa wkoll żmien il-briegħed.
F’April id-dubbiena tagħmel żinn u l-isħaba tmur lil hinn.
F’April tieqaf ix-xita u jibdew ħerġin l-insetti, fosthom id-dubbien.
Marzu r-rebbiegħa tal-bhejjem.
Il-bhejjem jagħmlu ħafna ħalib f’Marzu.
F’Marzu, kull tajr ibid.
It-tajr (l-annimali li jtiru) ibid f’Marzu.
F’Marzu, kull għasfur ifittex ʼil martu.
L-għasafar jibdew jitgħammru f’Marzu.
Marzu l-fart iħossu f’qarnu.
Tagħmel kesħa kbira f’Marzu. Il-fart jirreferi għall-annimali bovini.
F’Marzu l-fart iħoss il-bard minn qrunu.
Tagħmel kesħa kbira f’Marzu. Il-fart jirreferi għall-annimali bovini.
Frar silef tnejn lil Jannar u daħħlu bin-nagħaġ ġol-għar.
Skont superstizzjoni Maltija, f’sena biżestili (ta’ 366 jum) il-bidwi jmur ħażin f’xogħlu.
Fellus ta’ Frar, brodu u fran.
L-għattuqa ta’ Frar tajba ħafna għall-ikel.
Fi Frar il-kaboċċi tiha ’l-ħmar.
Il-kaboċċi mhumiex tajbin għall-ikel fi Frar.
Ix-xahar ta’ Jannar ma jħallix qattusa d-dar.
Il-qtates jitgħammru f’Jannar.
F’Jannar il-ġidra agħtiha ʼl-ħmar.
Il-ġidra tixrief f’Jannar u ma tkunx tajba għall-ikel.
F’Jannar agħlaq in-nagħaġ fil-għar.
F’Jannar jagħmel temp ikrah u kulħadd joqgħod ġewwa.
Jannar il-bajtar għajnejn il-far.
F’Jannar il-bajtar ikun għadu wisq żgħir, bħal għajnejn il-far.