Għandek traqqa’ biċċa ħwejjeġ u tieħu l-mediċina fil-pront, għax wara jkun tard wisq.
Kategorija: il-mard
Ir-riħ tax-xirokku jġiegħel lill-ernjużi jdoqqu.
Ir-riħ mix-Xlokk ma jagħmilx ġid lil dawk li jkunu morda bl-ernja (= il-bażwa). Idoqqu fis-sens ta’ jilmentaw.
Ir-riġel irid is-sodda u l-id trid il-maktur.
Tipi differenti ta’ wġigħ jeħtieġu tipi differenti ta’ kura. Bl-istess mod, kull sitwazzjoni jeħtieġ li tissolva skont x’inhi.
Il-marid kollox idejqu.
Min hu marid ikun wisq iffukat fuq id-dwejjaq tiegħu.
Il-marid jgħid ajma.
Min hu marid ħallih jesprimi d-diqa tiegħu.
Il-mard ħallih jitqalleb.
Min hu marid ħallih jesprimi d-diqa tiegħu.
Il-marda li wieħed l-aktar jibża’ minnha x’aktarx imut biha.
Hemm min tant jibża’ minn xi marda li jistħajjilha qabditu tassew.
Il-mard jidħol bid-debba u joħroġ bin-nemla.
Il-mard jiġi malajr u jdum biex jgħaddi.
Il-mard jidħol bl-irtal u joħroġ bl-uqija.
Il-mard jiġi meta ma tkunx qed tistennieh u jdum biex jgħaddi. “Irtal” (pl.ta’ ratal) u “uqija” huma kejl tal-użin, fejn uqija hija 1⁄30 ta’ ratal.
Il-mard irid iż-żmien u d-duwa.
Meta timrad għandek tieħu paċenzja u tagħtih ċans jgħaddilek, waqt li tieħu l-mediċini (duwa) li hemm bżonn.
Il-mard ikerrah u jbellah.
Il-mard jaffettwana fiżikament u mentalment.
Il-mard Alla jibagħtu.
Dari kienu jemmnu li Alla jibgħat il-mard biex napprezzaw iżjed is-saħħa.
Il-maħsus u l-imdejjaq ħajrhom batal.
Min jitlef saħħtu ma jkunx jista’ jgawdi l-ħajja. Maħsus tfisser marid.
Il-kotra għal-Lazzarett, u mhux ħlief tara xi katalett.
Fi żmien il-kolera, kienu mardu ħafna nies biha u ttieħdu l-Lazzarett. Katalett kien karru li fl-antik kienu jinġarru fih il-morda u l-mejtin.
Il-ħmar ix-xiħ issa jorqos u issa jistrieħ.
Meta nixjieħu nibdew nimirdu iżjed u nitilfu saħħitna. Jorqos tfisser izappap.
L-hemm jiġi bil-ħemel u jmur bl-uqija.
L-inkwiet jitqabbel mal-mard, jiġi meta ma tkunx qed tistennieh u jdum biex jgħaddi. Ħemel tfisser tagħbija kbira. Uqija hija kejl tal-użin (ounce).
Il-fellieħ jobgħod is-sellieħ.
Min huwa b’saħħtu (fellieħ = wieħed li jiflaħ) ma jistax għal min huwa dgħajjef u marid (sellieħ = wieħed marid).
Il-bniedem mimli bl-għilla.
Il-bniedem mard u xorti ħażina għandu.
Il-bażwi jkun jaf x’riħ hu.
Dari kienu jemmnu li l-morda kienu jħossu r-riħ idur.
Il-bassas is-sogħla jonqsu.
Min ikun marid ikun diġà dgħajjef ħafna u bħal xejn jirkadi jew imur għall-agħar.
Jgħidu “Trid?” il-marid.
Għin lil min hu marid, iżda wkoll lil kull min tara fil-bżonn.
Id-duwa mhix xuwa.
Biex tfiq ikollok tieħu l-mediċina.
Id-duwa ogħla mix-xahar.
L-għajnuna soċjali li jagħti l-gvern kull xahar jaf ma tkunx biżżejjed biex tkopri l-ħtiġijiet ta’ min m’għandux ħafna flus. Duwa tfisser mediċina.
Ħawsla tajba, ġewnaħ miksur.
Hemm min jimrad, iżda xorta ma jaqtax l-aptit.
Għal ruħek aħseb li qed tmut dejjem; għal ġismek aħseb li ma tmut qatt.
Jeħtieġ li tieħu ħsieb is-saħħa spiritwali daqs is-saħħa fiżika.
Għajnejn morda ma jridux dawl.
Xi ħadd konxju mid-difetti tiegħu toqgħodx issemmihomlu.
Aħjar bl-aptit inkella bit-tabib.
Meta tkun f’saħħtek tkun f’aptitek.
Aħjar f’aptitek inkella b’tabibek.
Meta tkun f’saħħtek tkun f’aptitek.
Aħjar tħallas lill-furnar milli lit-tabib.
Dejjem aħjar tonfoq flusek fl-ikel milli biex tmur għand it-tabib.
Agħmel ħbieb mat-tabib qabel ma tkun marid.
L-għażliet it-tajba għal saħħtek għandek tagħmilhom qabel timrad.
Is-saħħa tkun taf kemm tiswa meta titlifha.
Għandek toqgħod attent għal saħħtek, għad jasal mument fejn titlaqlek.
It-tfal bħall-ħabaq, jimirdu u jfiqu malajr.
It-tfal jimirdu spiss imma malajr jgħaddilhom.
Il-mewt dejjem b’xi għilla.
Il-mewt tiġi wkoll minħabba l-mard. Għilla tfisser marda.
Marzu, il-flissjonijiet komuni bħax-xebbiet.
F’Marzu ħafna taqbadhom il-flissjoni.
Dehxa ta’ Jannar fawra minn lewn in-nar.
Id-dehxa ta’ Jannar tirreferi għall-ħożba, li biha jitilgħulek ħafna tikek ħomor.
Alla jiftaħ u Alla jsewwi, in-nies rieqda u t-tabib idewwi.
It-tabib ma jistax ifejjaq nies mingħajr l-għajnuna t’Alla.